Boza, darı irmiği, su ve şekerden üretilen, genelde kış aylarında özellikle Ramazan ayında tercih edilen bilinen en eski Türk içeceklerinden biridir. Yüksek enerjisine rağmen düşük yağ ve kolesterol oranı ile beraber tiamin (B1 vitamini), niasin (B3 vitamini), riboflavin (B2 vitamini) gibi B vitamini türevlerini ve vitamin A’yı, ayrıca kalsiyum, demir ve çinko gibi mineralleri bulundurur. Bütün bunlara ek olarak içerisindeki aktif mayalar sayesinde barsak florasını düzenlemesi ve probiyotik etkisi onu içecekler arasında tercih edilir kılmıştır.
Hikayesi ise; en şiddetli yasakların yaşandığı IV. Murad ve IV. Mehmet zamanlarında İstanbul?da bozanın sarhoşluk vermeyecek kadarını içmek helal sayılırmış ve bu yüzden meyhaneler yüksek alkollü tatar bozasını satan bozahanelere dönüşmüş, bununla beraber meyhanelerin ünlü sözü türemiştir: “Meyhaneciye sormuşlar şahidin kim?” demiş ki “benim şahidim bozacıdır.”
BOZADA ALKOL VARMIDIR ?
Bozanın tadı ve mayalanması için içine %20 şeker katılır. Boza şekerli bir üründür. Şeker, pekmez reçel ve meyve sularında da bulunmakta hatta tahıl ürünlerinde de bir miktar mevcuttur. Şekerli her üründe olduğu gibi Bozada da Mayalanma (fermantasyon)ile şeker alkole dönüşmektedir. Ancak bu sarhoş edecek bir derecede değil aksine canlılar için ihtiyaç duyulan miktardadır. Evde uygun koşullarda muhafaza edilmeyen ve uzun süre bekleyen pekmez,meyve suyu ve reçel gibi ürünlerimizde de alkol miktarı yükselmektedir. Ancak bunun farkında olmadan tüketime devam edilmektedir. Boza bu ürünlere bakarak alkol yönünden daha zayıftır. Çünkü bozada şeker %20 diğer ürünlerde %60-70 civarındadır. Meyve sularınızı veya diğer ürünlerinizi şeker ilavesi ile bekletip fermantasyona uğratırsanız, alkol oranı yüksek ürün elde etmiş olursunuz. Turgut CIRGAOĞLU (Kimya Mühendisi)